QE คืออะไร นโยบายการเงินนอกกรอบเพื่อกระตุ้นเศรษฐกิจ

QE คืออะไร: นโยบายการเงินนอกกรอบเพื่อกระตุ้นเศรษฐกิจ

ในช่วงหลายทศวรรษที่ผ่านมา โลกของเราได้เผชิญหน้ากับวิกฤตเศรษฐกิจครั้งใหญ่หลายต่อหลายครั้ง และในยามที่เครื่องมือทางการเงินแบบปกติอย่างการปรับลดอัตราดอกเบี้ยไม่สามารถกอบกู้สถานการณ์ได้อีกต่อไป ธนาคารกลางของประเทศมหาอำนาจต่างๆ ก็ได้งัดเอาไม้ตายมาใช้ นั่นคือ มาตรการผ่อนคลายเชิงปริมาณ หรือที่รู้จักกันในชื่อ QE (Quantitative Easing)

แล้ว QE แท้จริงแล้วคืออะไรกันแน่? พูดให้เข้าใจง่ายๆ มันคือนโยบายการเงินแบบพิเศษที่ธนาคารกลางอย่างธนาคารกลางสหรัฐฯ (Federal Reserve หรือ Fed) หรือธนาคารกลางยุโรป (ECB) จะเข้า ซื้อสินทรัพย์ระยะยาว จำนวนมหาศาลจากสถาบันการเงินต่างๆ ในตลาดเปิด สินทรัพย์เหล่านี้มักจะเป็น พันธบัตรรัฐบาล และในบางครั้งก็รวมถึงหลักทรัพย์ที่หนุนด้วยสินเชื่อที่อยู่อาศัย (Mortgage-Backed Securities: MBS) การทำเช่นนี้ก็เพื่อ เพิ่มปริมาณเงินและสภาพคล่อง เข้าไปในระบบเศรษฐกิจอย่างมหาศาลนั่นเอง

สินค้า	ประเภท	ผลกระทบจาก QE
พันธบัตรรัฐบาล	สินทรัพย์ทางการเงิน	ราคาพันธบัตรสูงขึ้น, อัตราผลตอบแทนต่ำลง
MBS	สินทรัพย์ที่หนุนด้วยอสังหาริมทรัพย์	เพิ่มการเข้าถึงสภาพคล่องในตลาด

วัตถุประสงค์หลักของ QE คือการ กระตุ้นการกู้ยืมและการลงทุน ในช่วงเวลาที่เศรษฐกิจกำลังซบเซาอย่างหนักและอัตราดอกเบี้ยได้ปรับลดลงจนใกล้ศูนย์แล้วจนไม่สามารถลดได้อีก การที่ธนาคารกลางซื้อสินทรัพย์เหล่านี้ส่งผลให้อัตราผลตอบแทนของตราสารหนี้ระยะยาวลดลง ซึ่งจะทำให้ต้นทุนการกู้ยืมของภาคเอกชนและประชาชนลดลงตามไปด้วย หวังว่าเม็ดเงินที่ไหลเข้าสู่ระบบจะนำไปสู่การบริโภค การลงทุน และการสร้างงานในที่สุด คุณจะเห็นว่านี่เป็นความพยายามที่จะดึงเศรษฐกิจที่อยู่ในภาวะถดถอยให้กลับมามีชีวิตชีวาอีกครั้งนั่นเอง

กลไกการทำงานของ QE: เมื่อธนาคารกลางกลายเป็นผู้ซื้อรายใหญ่

เพื่อทำความเข้าใจ QE ให้ลึกซึ้งขึ้น ลองนึกภาพว่าธนาคารกลางเป็นเหมือน “เครื่องพิมพ์เงิน” ที่มีอำนาจในการสร้างสกุลเงินได้ไม่จำกัด เมื่อธนาคารกลางตัดสินใจทำ QE พวกเขาจะ สร้างเงินดิจิทัลขึ้นมาใหม่ และใช้เงินจำนวนมหาศาลเหล่านั้นไป เข้าซื้อพันธบัตรรัฐบาล และสินทรัพย์อื่นๆ จากธนาคารพาณิชย์และสถาบันการเงินต่างๆ

ผลลัพธ์แรกคือ ธนาคารพาณิชย์จะมีเงินสำรองล้นเหลือ อยู่ในบัญชีที่ฝากไว้กับธนาคารกลาง ซึ่งเงินสำรองเหล่านี้ไม่ได้ถูกนำไปใช้ในเศรษฐกิจจริงโดยตรง แต่เป็นตัวชี้วัดถึงสภาพคล่องที่มีอยู่ในระบบ เมื่อธนาคารพาณิชย์มีเงินสำรองมากเกินความจำเป็น พวกเขาก็จะพยายามหาทางนำเงินเหล่านี้ออกไปปล่อยกู้ หรือลงทุนในตลาดต่างๆ ซึ่งจะส่งผลให้ อัตราดอกเบี้ยระยะยาวลดต่ำลง และการเข้าถึงแหล่งเงินทุนง่ายขึ้น

นอกจากนี้ การที่ธนาคารกลางเข้าซื้อพันธบัตรในปริมาณมาก ยังช่วย หนุนราคาพันธบัตร ให้สูงขึ้น ซึ่งแปลว่า อัตราผลตอบแทน (yield) ของพันธบัตรจะลดลง เมื่ออัตราผลตอบแทนพันธบัตรซึ่งเป็นอัตราดอกเบี้ยอ้างอิงของตลาดลดลง อัตราดอกเบี้ยเงินกู้ประเภทต่างๆ เช่น สินเชื่อเพื่อที่อยู่อาศัย หรือสินเชื่อธุรกิจ ก็มีแนวโน้มที่จะลดลงตามไปด้วย ทำให้ภาคธุรกิจและครัวเรือนมีต้นทุนทางการเงินที่ถูกลง เกิดแรงจูงใจในการกู้ยืมเพื่อนำไปลงทุนหรือบริโภคมากขึ้น และนี่คือแก่นแท้ของกลไกการทำงานของ QE ที่หวังจะส่งผ่านไปยังเศรษฐกิจจริง แต่ในความเป็นจริงแล้วมันซับซ้อนกว่านั้นมาก

กลไก	ขั้นตอน	ผลลัพธ์
สร้างเงิน	ธนาคารกลางสร้างเงินดิจิทัล	ส่งผลให้ธนาคารพาณิชย์มีเงินสำรองเพิ่มขึ้น
เข้าซื้อสินทรัพย์	ธนาคารกลางซื้อพันธบัตร	ราคาพันธบัตรสูงขึ้น, อัตราผลตอบแทนลดลง

คุณจะเห็นว่างบประมาณของธนาคารกลางจะ ขยายตัวอย่างมหาศาล จากการถือครองสินทรัพย์เหล่านี้ นี่คือภาพสะท้อนของการ อัดฉีดเงิน เข้าสู่ระบบ เพื่อพยุงเศรษฐกิจในยามวิกฤต

ผลกระทบเชิงบวกของ QE: จากสภาพคล่องล้นเหลือสู่ Wealth Effect

เมื่อธนาคารกลางอัดฉีดเงินเข้าสู่ระบบผ่าน QE ในปริมาณมหาศาล ย่อมก่อให้เกิดผลกระทบเชิงบวกที่ชัดเจนในหลายมิติ หากมองผิวเผิน คุณจะเห็นว่าสภาพคล่องที่ล้นระบบนั้นเป็นตัวช่วยสำคัญที่ทำให้เศรษฐกิจและตลาดการเงินไม่ล่มสลายในช่วงวิกฤต

• เพิ่มสภาพคล่องในระบบเศรษฐกิจและการเงิน: เม็ดเงินที่ธนาคารกลาง “สร้างขึ้น” และนำไปซื้อสินทรัพย์ ทำให้สถาบันการเงินมีเงินสดในมือมากขึ้น พวกเขาสามารถนำเงินส่วนเกินนี้ไปปล่อยกู้ให้กับธุรกิจและครัวเรือน หรือนำไปลงทุนในสินทรัพย์อื่นๆ ได้ง่ายขึ้น ซึ่งเป็นการหล่อลื่นกลไกทางการเงินที่อาจติดขัดในช่วงวิกฤต ทำให้เงินหมุนเวียนในระบบไม่หยุดชะงัก

• ลดต้นทุนทางการเงินและอัตราดอกเบี้ยของตราสารหนี้: อย่างที่เรากล่าวไปแล้ว การเข้าซื้อพันธบัตรจำนวนมากของธนาคารกลางจะไป กดดันให้อัตราผลตอบแทนของพันธบัตรระยะยาวลดลง เมื่อต้นทุนการกู้ยืมลดลง ธุรกิจก็มีแรงจูงใจที่จะลงทุนมากขึ้น ส่วนประชาชนก็มีแนวโน้มที่จะกู้ยืมเพื่อซื้อบ้าน หรือใช้จ่ายมากขึ้น ซึ่งเป็นกลไกสำคัญในการ กระตุ้นเศรษฐกิจ

• เพิ่มความมั่งคั่งของผู้บริโภคผ่านราคาสินทรัพย์ที่สูงขึ้น (Wealth Effect): หนึ่งในผลกระทบที่เห็นได้ชัดเจนที่สุดของ QE คือการที่เม็ดเงินจำนวนมากมักจะ ไหลเข้าสู่ตลาดทุนและสินทรัพย์ต่างๆ ไม่ว่าจะเป็น ตลาดหุ้น ทองคำ หรือแม้กระทั่ง คริปโตเคอร์เรนซี เมื่อราคาสินทรัพย์เหล่านี้สูงขึ้น ผู้ถือครองสินทรัพย์จะรู้สึกว่าตนเองมีความมั่งคั่งเพิ่มขึ้น สิ่งนี้เรียกว่า “Wealth Effect” ซึ่งจะช่วยกระตุ้นความเชื่อมั่นและอาจนำไปสู่การจับจ่ายใช้สอยที่มากขึ้นในภาคครัวเรือน

• หนุนตลาดหุ้น โดยเฉพาะหุ้นเติบโต: ในช่วงที่มี QE ตลาดหุ้นมักจะปรับตัวขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง หุ้นกลุ่มเติบโต (Growth Stocks) เนื่องจากอัตราดอกเบี้ยที่ต่ำทำให้มูลค่าปัจจุบันของกระแสเงินสดในอนาคตของบริษัทเหล่านี้มีมูลค่าสูงขึ้น นอกจากนี้ เงินทุนที่ไหลเข้าสู่ตลาดทุนยังช่วยผลักดันให้ดัชนีตลาดหุ้นสำคัญๆ เช่น S&P 500 ปรับตัวขึ้นอย่างต่อเนื่อง สะท้อนถึงการฟื้นตัวของความเชื่อมั่นนักลงทุน แม้ว่าเศรษฐกิจจริงอาจยังไม่ฟื้นเต็มที่ก็ตาม

ด้านมืดของ QE: เงินเฟ้อ, ฟองสบู่, และความเหลื่อมล้ำที่ถ่างออก

แม้ QE จะดูเหมือนเป็นยาวิเศษที่ช่วยกอบกู้วิกฤตได้ แต่ทุกเหรียญย่อมมีสองด้าน และ QE ก็มีผลข้างเคียงที่อันตรายไม่แพ้กัน ซึ่งนักลงทุนอย่างคุณจำเป็นต้องตระหนักถึงอย่างลึกซึ้ง

• งบดุลของธนาคารกลางขยายตัวอย่างมหาศาล: การเข้าซื้อสินทรัพย์จำนวนมากทำให้ งบดุลของธนาคารกลางพองโตขึ้น อย่างไม่เคยมีมาก่อน ซึ่งอาจเป็นภาระในระยะยาวและลดทอนความสามารถในการดำเนินนโยบายในอนาคต หากไม่มีทางถอนสภาพคล่องออกไปได้อย่างราบรื่น

• มูลค่าของเงินลดลงและอาจนำไปสู่ภาวะเงินเฟ้อในระยะยาว: เมื่อมีการ พิมพ์เงิน หรือ อัดฉีดเงิน เข้าสู่ระบบในปริมาณมาก ย่อมทำให้ปริมาณเงินในระบบเพิ่มขึ้น ซึ่งโดยหลักการแล้วอาจนำไปสู่การที่ มูลค่าของเงินลดลง และก่อให้เกิด ภาวะเงินเฟ้อ ในที่สุด แม้ว่าในตอนแรกอัตราเงินเฟ้ออาจไม่เพิ่มขึ้นมากนัก เพราะเงินส่วนใหญ่ไหลไปอยู่ในตลาดการเงิน แต่เมื่อเศรษฐกิจฟื้นตัวและเงินเริ่มหมุนเวียนเร็วขึ้น (Money Velocity) เงินเฟ้อก็จะกลายเป็นปัญหาที่แท้จริง ดังที่เราได้เห็นกันในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา

• อาจก่อให้เกิดฟองสบู่ในสินทรัพย์ต่างๆ (Asset Bubble): หนึ่งในความกังวลที่ใหญ่ที่สุดคือเงินที่ไหลเข้ามาในระบบ ไม่ได้เข้าสู่เศรษฐกิจจริงอย่างเต็มที่ แต่กลับไหลไปลงทุนใน ตลาดหุ้น อสังหาริมทรัพย์ ทองคำ และแม้กระทั่ง คริปโตเคอร์เรนซี ซึ่งผลักดันให้ราคาสินทรัพย์เหล่านี้สูงเกินปัจจัยพื้นฐาน ทำให้เกิดความเสี่ยงที่จะเกิด ฟองสบู่ และเมื่อฟองสบู่นั้นแตก ก็จะสร้างความเสียหายอย่างใหญ่หลวงต่อระบบเศรษฐกิจ

• อาจส่งผลกระทบต่อการออมโดยรวมของประเทศ: การที่อัตราดอกเบี้ยเงินฝากอยู่ในระดับต่ำมากๆ หรือแทบจะเป็นศูนย์ ทำให้ผู้ที่ฝากเงินได้ผลตอบแทนน้อยมาก ซึ่งอาจบั่นทอนวินัยการออมและลดกำลังซื้อของชนชั้นกลางและผู้สูงอายุที่พึ่งพารายได้จากการออม

• อาจไม่นำไปสู่การขับเคลื่อนเศรษฐกิจจริงอย่างเต็มที่: แม้จะหวังให้ QE กระตุ้นการกู้ยืมและลงทุนในภาคธุรกิจ แต่ในหลายกรณี เงินที่ถูกอัดฉีดเข้ามาส่วนใหญ่กลับถูกนำไปใช้ในตลาดการเงิน เช่น การซื้อคืนหุ้น (Share Buyback) หรือการลงทุนในสินทรัพย์เสี่ยง แทนที่จะนำไปขยายกำลังการผลิต หรือสร้างงานโดยตรง ซึ่งสะท้อนได้จากดัชนี ความเร็วของเงิน (Money Velocity) ที่ไม่ได้เร่งตัวขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ

• อาจทำให้ช่องว่างความเหลื่อมล้ำถ่างกว้างขึ้น: ผู้ที่ได้รับประโยชน์จาก QE มากที่สุด มักจะเป็นผู้ที่มีสินทรัพย์อยู่แล้ว เพราะราคาสินทรัพย์ที่เพิ่มขึ้นทำให้พวกเขามั่งคั่งขึ้น ขณะที่ผู้ที่ไม่มีสินทรัพย์ หรือมีแต่เงินฝากกลับไม่ได้รับประโยชน์เท่าที่ควร ซึ่งยิ่งทำให้ ช่องว่างระหว่างคนรวยและคนจนขยายกว้างขึ้น เป็นปัญหาเชิงสังคมและเศรษฐกิจที่สำคัญ

วัฏจักรเงินตรา: จาก Hard Money สู่ Fiat Money และอนาคตของดอลลาร์

เพื่อทำความเข้าใจภูมิทัศน์ทางการเงินในยุค QE/QT คุณจำเป็นต้องเข้าใจถึงธรรมชาติและวิวัฒนาการของเงินในประวัติศาสตร์ เราสามารถแบ่งวัฏจักรของเงินออกเป็น 3 ยุคหลักๆ ได้แก่

• Hard Money (เงินที่จับต้องได้): ในอดีต เงินคือสิ่งของที่มีคุณค่าในตัวเอง เช่น ทองคำ หรือแร่เงิน ซึ่งหายาก มีปริมาณจำกัด และเป็นที่ยอมรับโดยทั่วไปว่าเป็นสื่อกลางในการแลกเปลี่ยนที่น่าเชื่อถือ ความเชื่อมั่นในเงินประเภทนี้ขึ้นอยู่กับความหายากและคุณสมบัติทางกายภาพของมัน

• Claims on Hard Money (เงินที่เป็นตัวแทนของสินทรัพย์): ต่อมาเมื่อการค้าขยายตัวและปริมาณทองคำมีจำกัด ผู้คนเริ่มใช้เอกสารที่อ้างสิทธิ์ในทองคำแทน เช่น ธนบัตรที่สามารถนำไปแลกทองคำได้จริงที่ธนาคารกลาง ระบบนี้เรียกว่า “มาตรฐานทองคำ” ซึ่งจำกัดปริมาณเงินที่สามารถพิมพ์ได้ตามปริมาณทองคำที่ประเทศมีอยู่ ทำให้ความน่าเชื่อถือยังคงผูกโยงกับสินทรัพย์ที่มีค่า

• Fiat Money (เงินกระดาษที่ไม่มีสินทรัพย์หนุนหลัง): ในปัจจุบัน สกุลเงินส่วนใหญ่ของโลก รวมถึง เงินดอลลาร์สหรัฐฯ และเงินบาท เป็น เงินเฟียต (Fiat Money) ซึ่งคือเงินที่ไม่มีสินทรัพย์มีค่าเช่นทองคำหนุนหลังอีกต่อไป มูลค่าของมันขึ้นอยู่กับ ความเชื่อมั่น ที่ผู้คนมีต่อรัฐบาลและธนาคารกลางในการบริหารจัดการให้เงินนั้นมีเสถียรภาพและเป็นที่ยอมรับในการชำระหนี้ตามกฎหมาย การที่ธนาคารกลางสามารถ พิมพ์เงิน หรือ สร้างเงิน ขึ้นมาใหม่ได้อย่างอิสระ ทำให้พวกเขามีเครื่องมือในการจัดการเศรษฐกิจที่ยืดหยุ่นมากขึ้น แต่ก็มาพร้อมกับความเสี่ยงเรื่อง เงินเฟ้อ และการด้อยค่าของเงินหากไม่มีการบริหารจัดการที่ดีพอ

ในบริบทของโลกปัจจุบัน เงินดอลลาร์สหรัฐฯ มีบทบาทสำคัญในฐานะ สกุลเงินหลักสำรองของโลก (Global Reserve Currency) มาอย่างยาวนาน สถานะนี้ทำให้สหรัฐฯ มีความยืดหยุ่นอย่างมากในการดำเนินมาตรการ QE เพราะถึงแม้จะมีการพิมพ์เงินออกมาจำนวนมาก แต่ความต้องการเงินดอลลาร์จากทั่วโลกยังคงสูง ทำให้ดอลลาร์ยังคงแข็งแกร่งอยู่ได้ในระดับหนึ่ง อย่างไรก็ตาม ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมาก็เริ่มมีสัญญาณของการ ลดความเชื่อมั่นในเงินดอลลาร์ และการที่ประเทศต่างๆ ทั่วโลกเริ่ม ลดการถือครองตราสารหนี้สหรัฐฯ ลง ซึ่งหากแนวโน้มนี้ดำเนินต่อไป อาจส่งผลกระทบต่อสถานะของเงินดอลลาร์ในระยะยาว และมีนัยยะสำคัญต่อภูมิทัศน์การเงินโลก

หากคุณกำลังพิจารณาที่จะเริ่มต้น การเทรดฟอเร็กซ์ หรือสำรวจผลิตภัณฑ์สัญญาซื้อขายส่วนต่าง (CFD) ที่หลากหลายยิ่งขึ้น เราขอแนะนำ Moneta Markets ซึ่งเป็นแพลตฟอร์มที่น่าสนใจจากออสเตรเลีย ด้วยสินค้าทางการเงินกว่า 1,000 รายการ ไม่ว่าคุณจะเป็นนักลงทุนมือใหม่หรือนักเทรดมืออาชีพ ก็สามารถค้นหาตัวเลือกที่เหมาะสมกับตนเองได้อย่างแน่นอน

บทเรียนจากอดีต: QE ในวิกฤตแฮมเบอร์เกอร์และโควิด-19

QE ไม่ใช่เรื่องใหม่ แต่เป็นเครื่องมือที่ถูกนำมาใช้ในยามวิกฤตครั้งใหญ่ และแต่ละครั้งก็มีบริบทและความแตกต่างกันไป การทำความเข้าใจประวัติศาสตร์จะช่วยให้เรามองเห็นภาพรวมและผลกระทบของมันได้ชัดเจนขึ้น

• วิกฤตแฮมเบอร์เกอร์ปี 2551 (Subprime Mortgage Crisis): นี่คือครั้งแรกๆ ที่ธนาคารกลางสหรัฐฯ หรือ เฟด เริ่มใช้ QE อย่างจริงจัง เพื่อตอบสนองต่อวิกฤตสินเชื่อซับไพรม์ที่ทำให้สถาบันการเงินใหญ่ๆ ล้มละลายและระบบการเงินทั่วโลกเกือบหยุดชะงัก เฟดได้เข้าซื้อพันธบัตรรัฐบาลและหลักทรัพย์ที่หนุนด้วยสินเชื่อที่อยู่อาศัย (MBS) ในปริมาณมหาศาล เพื่อ อัดฉีดสภาพคล่อง เข้าสู่ระบบ และ ลดอัตราดอกเบี้ยระยะยาว ให้ต่ำลงที่สุด การทำ QE ครั้งนี้ประสบความสำเร็จในการป้องกันไม่ให้เศรษฐกิจเข้าสู่ภาวะถดถอยที่เลวร้ายกว่าเดิม และช่วยให้ตลาดหุ้น รีบาวด์ กลับมาได้หลังผ่านจุดต่ำสุดไปแล้วหลายปี

• วิกฤตโควิด-19 ปี 2563: เมื่อโลกต้องเผชิญกับการแพร่ระบาดของไวรัสโควิด-19 และเศรษฐกิจทั่วโลกถูกล็อกดาวน์ครั้งใหญ่ เฟดและธนาคารกลางอื่นๆ ได้กลับมาใช้ QE อีกครั้งในขนาดที่ใหญ่และรวดเร็วกว่าเดิมมาก การอัดฉีดเงินในช่วงนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพยุงเศรษฐกิจไม่ให้ทรุดตัวลงไปมากกว่านี้ และเพื่อให้มั่นใจว่าสภาพคล่องในตลาดการเงินยังคงเพียงพอสำหรับธุรกิจและครัวเรือน การทำ QE ครั้งนี้ส่งผลให้ ตลาดหุ้น ทั่วโลกฟื้นตัวอย่างรวดเร็วเป็นรูปตัว V และยังหนุนให้ราคา ทองคำ และ คริปโตเคอร์เรนซี พุ่งสูงขึ้นเป็นประวัติการณ์ เพราะนักลงทุนมองหาสินทรัพย์ทางเลือกที่ให้ผลตอบแทนที่ดีในภาวะที่อัตราดอกเบี้ยต่ำ

สิ่งที่แตกต่างระหว่าง QE ทั้งสองครั้งนี้คือ ขนาดและความรวดเร็วในการตอบสนอง โดย QE ในช่วงโควิด-19 นั้นเป็นไปอย่างฉุกเฉินและมีขนาดใหญ่กว่ามาก เพื่อรับมือกับวิกฤตที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน ในทั้งสองกรณี QE ได้กลายเป็นกลไกสำคัญที่ช่วย ขับเคลื่อนตลาดหุ้น ให้ฟื้นตัวอย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะการหนุน หุ้นกลุ่มเติบโต ให้ทำผลงานได้ดีกว่า หุ้นคุณค่า เพราะอัตราดอกเบี้ยที่ต่ำทำให้หุ้นที่มีศักยภาพในการเติบโตในอนาคตดูน่าสนใจยิ่งขึ้น

QE ในยุคปัจจุบัน (2566): การแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าของสถาบันการเงิน

แม้ว่าการทำ QE ขนาดใหญ่เพื่อกระตุ้นเศรษฐกิจจะยุติลงไปแล้ว แต่บริบทของปี 2566 กลับมีการอัดฉีดสภาพคล่องในลักษณะที่แตกต่างออกไป เพื่อรับมือกับปัญหาเฉพาะหน้าของสถาบันการเงิน โดยเฉพาะเหตุการณ์ที่เกี่ยวข้องกับธนาคารขนาดกลางของสหรัฐฯ เช่น Silicon Valley Bank (SVB) ที่เผชิญปัญหาเงินฝากไหลออกอย่างรวดเร็ว

ในช่วงที่ธนาคารกลางกำลังปรับขึ้นอัตราดอกเบี้ยอย่างต่อเนื่องเพื่อสกัดเงินเฟ้อ สถาบันการเงินหลายแห่งที่ถือครอง พันธบัตรรัฐบาล ระยะยาวจำนวนมาก ได้ประสบกับ ผลขาดทุนที่ยังไม่เกิดขึ้นจริง (Unrealized Losses) จากมูลค่าพันธบัตรที่ลดลงเนื่องจากอัตราดอกเบี้ยที่เพิ่มขึ้น เมื่อลูกค้าแห่ถอนเงิน ธนาคารเหล่านี้จึงเผชิญปัญหาสภาพคล่องอย่างรุนแรง

เฟดไม่ได้กลับมาทำ QE ในลักษณะเดิมที่ซื้อพันธบัตรเพื่อกระตุ้นเศรษฐกิจ แต่ได้ออกมาตรการเพื่อ เตรียมสภาพคล่องให้สถาบันการเงิน รับมือกับปัญหาเฉพาะหน้าเหล่านี้ มาตรการที่สำคัญได้แก่:

• Bank Term Funding Program (BTFP): เป็นโครงการที่เฟดให้กู้ยืมแก่สถาบันการเงินโดยใช้หลักประกันเป็นพันธบัตรรัฐบาลหรือหลักทรัพย์ที่หนุนด้วยสินเชื่อที่อยู่อาศัย (MBS) โดยคิดมูลค่าหลักประกันตามราคาที่ตราไว้ (Par Value) ไม่ใช่ราคาตลาดที่ลดลง ซึ่งช่วยให้ธนาคารสามารถกู้ยืมเงินได้เต็มมูลค่าของพันธบัตรที่ถืออยู่ โดยไม่ต้องบันทึกผลขาดทุนจากการขายพันธบัตรออกมาเพื่อรักษาสภาพคล่อง นี่คือการอัดฉีดสภาพคล่องเพื่อพยุงฐานะของธนาคารโดยตรง ไม่ใช่เพื่อกระตุ้นเศรษฐกิจในวงกว้าง

• Discount Windows Lending: เป็นช่องทางปกติที่ธนาคารสามารถกู้ยืมเงินจากเฟดได้ แต่ในช่วงวิกฤตนี้ เฟดได้ผ่อนคลายเงื่อนไขและส่งเสริมให้ธนาคารเข้าถึงช่องทางนี้ได้ง่ายขึ้น เพื่อให้มีสภาพคล่องเพียงพอในการตอบสนองความต้องการของลูกค้า

คุณจะเห็นว่าการอัดฉีดสภาพคล่องในรอบนี้มีลักษณะเป็น การแก้ไขปัญหาเฉพาะจุด ที่มุ่งเน้นไปที่การรักษาเสถียรภาพของระบบสถาบันการเงินและควบคุมความตื่นตระหนก ไม่ใช่การกระตุ้นเศรษฐกิจโดยรวมเหมือน QE ในครั้งก่อนๆ การทำความเข้าใจความแตกต่างนี้เป็นสิ่งสำคัญสำหรับนักลงทุน เพราะมันสะท้อนให้เห็นว่านโยบายการเงินสามารถปรับเปลี่ยนรูปแบบไปตามสถานการณ์และความจำเป็นของวิกฤตที่แตกต่างกันออกไปได้

QT คืออะไร: เมื่อธนาคารกลางเริ่มถอนสภาพคล่องจากระบบ

หาก QE คือการ อัดฉีดสภาพคล่อง และ พิมพ์เงิน เข้าสู่ระบบ ตรงกันข้าม QT (Quantitative Tightening) คือมาตรการที่ธนาคารกลางจะ ถอนสภาพคล่อง และ ลดปริมาณเงิน ในระบบเศรษฐกิจ เมื่อเศรษฐกิจฟื้นตัวกลับมาแข็งแกร่ง และ ภาวะเงินเฟ้อ เริ่มเป็นปัญหาที่ต้องแก้ไข

วิธีการ QT	ขั้นตอน	ผลกระทบ
ปล่อยให้พันธบัตรครบกำหนด	ไม่ซื้อพันธบัตรใหม่เมื่อครบกำหนด	ลดขนาดงบดุลของธนาคารกลาง
ขายพันธบัตรที่ถืออยู่	ขายพันธบัตรในตลาดเปิด	ดึงสภาพคล่องออกจากระบบ

QT ทำงานโดยการที่ธนาคารกลางจะ ลดขนาดงบดุลของตนเอง ซึ่งตรงข้ามกับการขยายงบดุลในช่วง QE กลไกหลักๆ ของ QT มีอยู่สองวิธีคือ:

• ปล่อยให้พันธบัตรที่ถืออยู่ครบกำหนดและไม่นำเงินไปลงทุนใหม่: เมื่อพันธบัตรรัฐบาลหรือหลักทรัพย์อื่นๆ ที่ธนาคารกลางเคยซื้อไว้ครบกำหนดอายุ รัฐบาลหรือผู้ออกหลักทรัพย์ก็จะจ่ายคืนเงินต้นให้กับธนาคารกลาง แทนที่ธนาคารกลางจะนำเงินจำนวนนี้ไปซื้อพันธบัตรใหม่เพื่อรักษาสภาพคล่องในระบบ พวกเขาจะปล่อยให้เงินจำนวนนั้นหายไปจากระบบ ทำให้ขนาดงบดุลลดลงเองตามธรรมชาติ

• ขายพันธบัตรที่ถือครองอยู่บางส่วนในตลาดเปิด: ในบางกรณี ธนาคารกลางอาจตัดสินใจขายพันธบัตรบางส่วนที่ถือครองอยู่ในตลาด ซึ่งการกระทำนี้จะดึงสภาพคล่องออกจากระบบทันที เมื่อธนาคารพาณิชย์ซื้อพันธบัตรคืน พวกเขาก็ต้องใช้เงินสำรองที่มีอยู่ ทำให้ปริมาณเงินสำรองในระบบลดลง

ผลกระทบของ QT ต่อตลาดการเงินและเศรษฐกิจมีนัยยะสำคัญ:

• สภาพคล่องในระบบลดลง: เมื่อสภาพคล่องลดลง การเข้าถึงแหล่งเงินทุนของธุรกิจและครัวเรือนก็จะยากขึ้น

• อัตราดอกเบี้ยระยะยาวมีแนวโน้มสูงขึ้น: เมื่อธนาคารกลางหยุดซื้อพันธบัตร หรือเริ่มขายพันธบัตรออกไป อุปทานของพันธบัตรในตลาดก็สูงขึ้น ทำให้อัตราผลตอบแทนของพันธบัตรปรับตัวสูงขึ้นตามไปด้วย ซึ่งจะส่งผลให้ ต้นทุนทางการเงิน ของทุกภาคส่วนเพิ่มขึ้น

• ราคาของสินทรัพย์ทางการเงินอาจลดลง: เมื่อสภาพคล่องตึงตัวและอัตราดอกเบี้ยสูงขึ้น เงินที่เคยไหลเข้าสู่ ตลาดหุ้น ทองคำ หรือ คริปโตเคอร์เรนซี ในช่วง QE ก็อาจไหลออกไป ส่งผลให้ราคาสินทรัพย์เหล่านี้ปรับตัวลดลงได้

• ความผันผวนในตลาดการเงินเพิ่มขึ้น: การเปลี่ยนผ่านจาก QE สู่ QT มักจะนำมาซึ่งความไม่แน่นอนและความผันผวนที่เพิ่มขึ้นในตลาด เพราะนักลงทุนต้องปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อมใหม่ที่เงินทุนไม่ล้นเหมือนเดิม

นักลงทุนทุกคนจึงจำเป็นต้อง ติดตามการประชุมคณะกรรมการกำหนดนโยบายการเงิน (FOMC) ของธนาคารกลางหลักๆ อย่างใกล้ชิด เพื่อทำความเข้าใจทิศทางนโยบายและปรับพอร์ตการลงทุนให้เหมาะสมกับวัฏจักรของเงินตรา

ทำไมประเทศไทยจึงไม่ใช้ QE: บริบทเฉพาะตัวที่แตกต่าง

ในขณะที่ประเทศพัฒนาแล้วอย่างสหรัฐอเมริกา ยุโรป หรือญี่ปุ่น ต่างเคยใช้มาตรการ QE อย่างจริงจังในช่วงวิกฤต คุณอาจสงสัยว่าทำไม ธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) จึงยังไม่เคยใช้ QE เลย และเหตุใดประเทศไทยจึงไม่จำเป็นต้องใช้มาตรการนี้ คำตอบอยู่ที่ บริบทและโครงสร้างเศรษฐกิจ ที่แตกต่างกันอย่างมีนัยยะสำคัญ

มีหลายปัจจัยที่ทำให้ประเทศไทยยังไม่มีความจำเป็นต้องใช้ QE:

• สภาพคล่องในระบบธนาคารพาณิชย์ยังสูง: แม้จะเผชิญวิกฤตเศรษฐกิจหลายครั้ง แต่โดยรวมแล้วสภาพคล่องในระบบธนาคารพาณิชย์ของไทยยังคงอยู่ในระดับสูง และมีเสถียรภาพที่แข็งแกร่ง ไม่ได้ประสบปัญหาเงินฝากไหลออกหรือการขาดสภาพคล่องอย่างรุนแรงเท่ากับกรณีของประเทศพัฒนาแล้วในอดีต ธนาคารพาณิชย์ของไทยมีเงินสำรองเพียงพอที่จะรองรับความต้องการและปล่อยสินเชื่อให้กับภาคเอกชนได้

• ภาคเอกชนพึ่งพาสถาบันการเงินเป็นหลัก: โครงสร้างการระดมทุนของภาคเอกชนไทยยังคงพึ่งพาการกู้ยืมจาก สถาบันการเงิน หรือธนาคารพาณิชย์เป็นหลัก มากกว่าการระดมทุนโดยตรงผ่านตลาดตราสารหนี้ การที่ธนาคารกลางเข้าซื้อพันธบัตรเพื่อลดต้นทุนการกู้ยืมในตลาดตราสารหนี้ จึงไม่ได้ส่งผลกระทบต่อต้นทุนการกู้ยืมโดยรวมของภาคธุรกิจมากเท่าที่ควร หากเทียบกับประเทศที่ตลาดตราสารหนี้มีบทบาทสูงในการระดมทุน

• ตลาดตราสารหนี้มีขนาดเล็กกว่าประเทศพัฒนาแล้วมาก: ขนาดและบทบาทของตลาดตราสารหนี้ในประเทศไทยยังเล็กกว่าและไม่พัฒนาเท่ากับตลาดของสหรัฐฯ หรือยุโรป ซึ่งเป็นประเทศที่ธนาคารกลางใช้ QE เพื่อแทรกแซงและกดดันอัตราผลตอบแทนพันธบัตรโดยตรง การเข้าซื้อสินทรัพย์จำนวนมหาศาลจากธนาคารกลางจึงอาจสร้างความบิดเบือนให้กับตลาดตราสารหนี้ไทยได้ง่ายกว่า และอาจไม่ได้ประสิทธิภาพตามที่คาดหวัง

• การดำเนินนโยบายการเงินแบบปกติยังคงมีประสิทธิภาพ: ธปท. ยังคงสามารถใช้เครื่องมือทางการเงินแบบดั้งเดิม เช่น การปรับขึ้นหรือลด อัตราดอกเบี้ยนโยบาย และการบริหารสภาพคล่องในตลาดเงินผ่านกลไกอื่นๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ เพื่อกระตุ้นหรือชะลอเศรษฐกิจตามความเหมาะสม

ดังนั้น คุณจะเห็นว่าประเทศไทยมีภูมิคุ้มกันและความแตกต่างเชิงโครงสร้างที่ทำให้ไม่จำเป็นต้องใช้ QE เหมือนกับประเทศอื่นๆ อย่างไรก็ตาม นักลงทุนก็ยังต้องติดตามนโยบายของ ธปท. อย่างใกล้ชิด เพราะถึงแม้จะไม่มี QE แต่การปรับเปลี่ยนอัตราดอกเบี้ยก็มีผลกระทบอย่างมากต่อตลาดการเงินและเศรษฐกิจไทย

คำแนะนำสำหรับนักลงทุน: ปรับกลยุทธ์รับมือ QE/QT อย่างชาญฉลาด

ในฐานะนักลงทุน ไม่ว่าคุณจะเป็นมือใหม่ หรือผู้ที่มีประสบการณ์ สิ่งสำคัญที่สุดคือการทำความเข้าใจว่านโยบายการเงินอย่าง QE และ QT ส่งผลกระทบต่อตลาดการเงินและสินทรัพย์ต่างๆ ที่คุณลงทุนอย่างไร การเตรียมพร้อมและปรับกลยุทธ์จึงเป็นหัวใจสำคัญในการอยู่รอดและสร้างผลกำไรในโลกการลงทุนที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วนี้

นี่คือข้อแนะนำที่คุณควรพิจารณา:

• ทำความเข้าใจผลกระทบต่อตลาดหุ้น:

  • ช่วง QE: มักเป็นผลดีต่อ ตลาดหุ้น โดยรวม โดยเฉพาะ หุ้นเติบโต ที่ได้ประโยชน์จากอัตราดอกเบี้ยต่ำและสภาพคล่องล้นเหลือ
  • ช่วง QT: อาจสร้างแรงกดดันต่อตลาดหุ้น เนื่องจากสภาพคล่องลดลงและต้นทุนทางการเงินสูงขึ้น หุ้นเติบโตอาจได้รับผลกระทบมากกว่าหุ้นคุณค่า (Value Stocks) ที่มีปัจจัยพื้นฐานแข็งแกร่งกว่า

• จับตาทองคำและคริปโตเคอร์เรนซี:

  • ช่วง QE: ทองคำ มักถูกมองว่าเป็นสินทรัพย์ป้องกันความเสี่ยงจากเงินเฟ้อและการด้อยค่าของเงิน ขณะที่ คริปโตเคอร์เรนซี โดยเฉพาะ Bitcoin ก็ได้รับประโยชน์จากสภาพคล่องที่ล้นระบบและแนวคิดของ “Hard Money” ในยุคดิจิทัล
  • ช่วง QT: ทั้งทองคำและคริปโตอาจเผชิญแรงกดดันจากการที่สภาพคล่องถูกดึงออกไปและอัตราดอกเบี้ยที่แท้จริง (Real Interest Rate) สูงขึ้น

• พิจารณาผลกระทบต่อค่าเงิน:

  • ช่วง QE: การพิมพ์เงินจำนวนมากอาจทำให้ ค่าเงิน ของประเทศนั้นๆ อ่อนค่าลงได้ แต่สำหรับ เงินดอลลาร์ ที่เป็นสกุลเงินสำรองหลักของโลกนั้นมีความซับซ้อนกว่า เพราะความต้องการจากทั่วโลกยังคงสูง ทำให้ดอลลาร์มักจะแข็งค่าขึ้นในช่วงวิกฤตและผันผวนตามการคาดการณ์ดอกเบี้ยของเฟด
  • ช่วง QT: โดยทั่วไป การดึงสภาพคล่องออกและแนวโน้มการขึ้นดอกเบี้ยจะหนุนให้ค่าเงินของประเทศนั้นๆ แข็งค่าขึ้น

• ติดตามการประชุมคณะกรรมการกำหนดนโยบายการเงินของธนาคารกลางหลัก (เช่น FOMC): การตัดสินใจของ เฟด และธนาคารกลางอื่นๆ มีผลอย่างมากต่อทิศทางตลาด การติดตามประกาศ นโยบาย และคำแถลงการณ์อย่างใกล้ชิดจะช่วยให้คุณสามารถ ปรับพอร์ตการลงทุน และ บริหารความเสี่ยง ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

• กระจายความเสี่ยงและมีวินัย: ไม่ว่าจะเป็นช่วง QE หรือ QT การกระจายความเสี่ยงในสินทรัพย์ที่หลากหลาย และการมีวินัยในการลงทุนตามแผนที่วางไว้ เป็นสิ่งสำคัญเสมอ หลีกเลี่ยงการไล่ราคาตามกระแส และให้ความสำคัญกับการวิเคราะห์ปัจจัยพื้นฐานเสมอ

หากคุณกำลังมองหาโบรกเกอร์ ฟอเร็กซ์ ที่น่าเชื่อถือและมีใบอนุญาตกำกับดูแลในระดับสากล Moneta Markets ถือเป็นตัวเลือกที่โดดเด่น ด้วยการรับรองจากหน่วยงานกำกับดูแลหลายแห่ง เช่น FSCA, ASIC และ FSA คุณจึงมั่นใจในความปลอดภัยของเงินทุน นอกจากนี้ Moneta Markets ยังมีบริการฝากเงินไว้กับผู้รับฝากทรัพย์สิน (Segregated Accounts) และมีบริการเสริมอย่าง Free VPS และฝ่ายบริการลูกค้าภาษาไทยตลอด 24/7 เพื่อมอบประสบการณ์การเทรดที่ราบรื่นและครบวงจรแก่นักลงทุน

มองไปข้างหน้า: ความท้าทายและความผันผวนในภูมิทัศน์การเงินโลก

QE ได้พิสูจน์แล้วว่าเป็นเครื่องมือการเงินที่ทรงพลังและมีอิทธิพลอย่างมหาศาลต่อตลาดการเงินทั่วโลก แม้จะมีส่วนช่วยพยุงเศรษฐกิจในช่วงวิกฤตและหนุนราคาสินทรัพย์ให้ปรับตัวสูงขึ้นอย่างที่ไม่เคยมีมาก่อน แต่มันก็มาพร้อมกับ ดาบสองคม ที่ต้องระวังอย่างยิ่ง ไม่ว่าจะเป็นความเสี่ยงด้าน เงินเฟ้อ ที่ไม่อาจควบคุมได้ ฟองสบู่ในสินทรัพย์ ที่อาจแตกเมื่อใดก็ได้ หรือการถ่างกว้างของ ความเหลื่อมล้ำทางเศรษฐกิจ ซึ่งเป็นปัญหาเชิงโครงสร้างที่ซับซ้อน

การทำความเข้าใจ วัฏจักรของเงินตรา และการเปลี่ยนผ่านจากยุค QE สู่ QT จึงเป็นสิ่งสำคัญยิ่งสำหรับนักลงทุนทุกคนในปัจจุบัน โลกของเรากำลังก้าวเข้าสู่ยุคที่ธนาคารกลางทั่วโลกกำลังเผชิญกับความท้าทายในการบริหารจัดการนโยบายการเงินภายใต้แรงกดดันจากภาวะเงินเฟ้อสูง ประวัติศาสตร์แสดงให้เห็นว่าการถอนสภาพคล่องจำนวนมหาศาลออกจากระบบเป็นเรื่องที่ไม่ง่าย และอาจก่อให้เกิดความผันผวนในตลาดได้อย่างไม่คาดคิด

ในอนาคตอันใกล้นี้ เราอาจได้เห็นความผันผวนที่เพิ่มขึ้นในตลาดสินทรัพย์ต่างๆ เนื่องจากสภาพคล่องในระบบลดลง และต้นทุนทางการเงินสูงขึ้น ธนาคารกลางจะยังคงเฝ้าระวังตัวเลข เงินเฟ้อ และข้อมูล GDP อย่างใกล้ชิด เพื่อตัดสินใจว่าจะดำเนินนโยบายการเงินอย่างไรต่อไป คุณในฐานะนักลงทุนต้องเรียนรู้ที่จะอ่านสัญญาณเหล่านี้

การติดตามทิศทางนโยบายจากธนาคารกลางหลักๆ ของโลกอย่างต่อเนื่อง ไม่ว่าจะเป็นการประชุมของ FOMC ของเฟด หรือการประกาศนโยบายจากธนาคารกลางยุโรป (ECB) และธนาคารกลางญี่ปุ่น (BOJ) จะช่วยให้คุณสามารถ ปรับกลยุทธ์การลงทุน และ บริหารความเสี่ยง ได้อย่างมีหลักการในสถานการณ์ที่เศรษฐกิจโลกยังคงมีความไม่แน่นอนสูง ขอให้คุณเตรียมพร้อมและเป็นนักลงทุนที่ชาญฉลาดในทุกสถานการณ์

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับqe คือ

Q：QE มีผลกระทบต่อเศรษฐกิจอย่างไร?

A：QE ช่วยเพิ่มสภาพคล่องในระบบการเงิน ลดอัตราดอกเบี้ย และกระตุ้นการลงทุนในภาคเศรษฐกิจ

Q：QE ทำให้อัตราเงินเฟ้อสูงขึ้นจริงหรือ?

A：QE อาจทำให้มีการเพิ่มขึ้นของเงินในระบบซึ่งอาจนำไปสู่การเพิ่มของอัตราเงินเฟ้อในระยะยาว

Q：มีความเสี่ยงอะไรที่เกี่ยวข้องกับการใช้ QE?

A：ความเสี่ยงรวมถึงการเกิดฟองสบู่ในสินทรัพย์, เงินเฟ้อ, และการเพิ่มความเหลื่อมล้ำทางเศรษฐกิจ