roe ย่อมาจากอะไร? เจาะลึกความสำคัญและวิธีใช้ ROE คัดหุ้นเด่นในตลาดหุ้นไทย

ในการลงทุน โดยเฉพาะในตลาดหุ้น การรู้จักตัวชี้วัดทางการเงินที่ช่วยประเมินศักยภาพของบริษัทเป็นเรื่องพื้นฐานที่นักลงทุนไม่ควรละเลย โดยเฉพาะ ROE หรือ Return on Equity ซึ่งเป็นเครื่องมือสำคัญในการวัดผลตอบแทนจากส่วนของผู้ถือหุ้น บทความนี้จะอธิบายให้เข้าใจชัดเจนว่า ROE คืออะไร ทำไมถึงสำคัญ สูตรคำนวณอย่างไร และนักลงทุนไทยจะนำไปใช้ในการเลือกหุ้นในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยได้อย่างไรบ้าง

ROE ย่อมาจากอะไร? ความหมายที่นักลงทุนควรรู้

ROE ย่อมาจาก Return on Equity หรือที่แปลเป็นไทยว่า ผลตอบแทนต่อส่วนของผู้ถือหุ้น เป็นอัตราส่วนทางการเงินหลักที่ใช้วัดว่าบริษัทสามารถสร้างกำไรจากเงินทุนที่ผู้ถือหุ้นลงทุนไว้ได้ดีแค่ไหน กล่าวโดยย่อ ROE บอกภาพว่าทุกบาทที่นักลงทุนเอาไปฝากไว้ในบริษัทนั้น บริษัทเอาไปใช้แล้วได้ผลตอบแทนกลับคืนมาอย่างไร

ตัวเลขนี้ยังช่วยสะท้อนความสามารถของผู้บริหารในการจัดการทรัพยากรและโอกาสเติบโตของธุรกิจ หาก ROE สูง นั่นหมายถึงบริษัทใช้เงินทุนได้อย่างมีประสิทธิภาพ สร้างมูลค่าให้ผู้ถือหุ้นได้มาก จึงเป็นตัวช่วยสำคัญในการตัดสินใจว่าหุ้นตัวนั้นมีคุณภาพหรือมีอนาคตไกลในตลาดหลักทรัพย์หรือไม่

ROE สูตรคำนวณ: ทำความเข้าใจส่วนประกอบอย่างละเอียด

สูตรคำนวณ ROE ค่อนข้างตรงไปตรงมา แต่การรู้จักแต่ละส่วนช่วยให้นักลงทุนตีความผลลัพธ์ได้แม่นยำยิ่งขึ้น

สูตร ROE:

ROE = กำไรสุทธิ (Net Income) ÷ ส่วนของผู้ถือหุ้น (Shareholder’s Equity)

มาดูรายละเอียดแต่ละส่วนกัน:

• กำไรสุทธิ (Net Income): คือกำไรที่เหลือหลังหักค่าใช้จ่าย ภาษี และรายการอื่นๆ แล้ว ในช่วงเวลาหนึ่ง เช่น รายปีหรือรายไตรมาส ข้อมูลนี้หาได้จากงบกำไรขาดทุน

• ส่วนของผู้ถือหุ้น (Shareholder’s Equity): คือมูลค่าสุทธิของบริษัทหลังหักหนี้สินออกจากสินทรัพย์ทั้งหมด หรือพูดง่ายๆ คือเงินที่ผู้ถือหุ้นมีสิทธิ์ได้รับจริง ซึ่งครอบคลุมทุนจดทะเบียน กำไรสะสม และส่วนต่างมูลค่าหุ้น สามารถตรวจสอบได้จากงบดุล

ในการคำนวณ มักใช้วิธีเฉลี่ยส่วนของผู้ถือหุ้นจากจุดเริ่มต้นและสิ้นสุดของงวด เพื่อให้ตัวเลขสะท้อนภาพรวมได้ครบถ้วน

ตัวอย่างการคำนวณ ROE (สมมติ):

รายการ	จำนวนเงิน (ล้านบาท)
กำไรสุทธิ	500
ส่วนของผู้ถือหุ้น (เฉลี่ย)	5,000
ROE	(500 ÷ 5,000) = 0.10 หรือ 10%

จากตัวอย่างนี้ ROE 10% หมายความว่า บริษัทสร้างกำไรสุทธิได้ 10 บาท จากเงินลงทุนของผู้ถือหุ้น 100 บาท ซึ่งช่วยให้นักลงทุนเห็นภาพชัดเจนว่าบริษัททำงานได้คุ้มค่าหรือไม่

ROE บ่งบอกอะไร? ทำไม ROE ถึงสำคัญต่อการลงทุน

ROE ไม่ใช่แค่ตัวเลขธรรมดา แต่เป็นตัวบ่งชี้หลายแง่มุมของการดำเนินธุรกิจ

• ประสิทธิภาพในการทำกำไร: ROE ชี้ให้เห็นว่าบริษัทใช้เงินจากผู้ถือหุ้นสร้างกำไรได้ดีแค่ไหน ยิ่งสูงยิ่งแสดงถึงความสามารถในการบริหารต้นทุนและรายได้

• คุณภาพของการบริหารจัดการ: บริษัทที่รักษา ROE สูงได้ต่อเนื่อง มักมีผู้บริหารที่เก่งในการวางแผนและใช้ทรัพยากรให้เกิดประโยชน์สูงสุด

• ศักยภาพการเติบโต: หาก ROE สูงและบริษัทนำกำไรไปลงทุนต่อยอดได้ ROE จะช่วยขยายฐานธุรกิจ สร้างการเติบโตยั่งยืนในอนาคต

• การเปรียบเทียบในอุตสาหกรรม: ROE ช่วยให้นักลงทุนเทียบเคียงบริษัทในกลุ่มเดียวกันได้ง่าย ว่าตัวไหนเด่นกว่าคู่แข่งในด้านผลตอบแทน

ด้วยเหตุนี้ นักลงทุนจึงมักใช้ ROE เป็นเกณฑ์หลักในการคัดหุ้นคุณภาพ เพราะช่วยเพิ่มความมั่นใจในการตัดสินใจและดึงดูดโอกาสสร้างผลตอบแทนที่ดี

ROE ควรเป็นเท่าไหร่? การตีความและข้อควรระวัง

ไม่มีตัวเลข ROE ที่เหมาะสมแบบตายตัวสำหรับทุกบริษัท เพราะขึ้นกับอุตสาหกรรม ขนาดธุรกิจ และสภาพเศรษฐกิจ แต่หลักๆ แล้ว ROE ที่สูงกว่าค่าเฉลี่ยถือเป็นสัญญาณบวก

• การเปรียบเทียบ: ควรเทียบ ROE กับค่าเฉลี่ยอุตสาหกรรม คู่แข่ง และผลงานย้อนหลังของบริษัทเอง เพื่อให้เห็นภาพที่ชัดเจน

• ROE สูง: ทั่วไปแล้ว ROE เกิน 15% ถือว่าดี แสดงถึงกำไรแข็งแกร่งและบริหารงานได้ผล แต่ถ้าสูงเกินปกติ อาจต้องตรวจสอบว่ามาจากหนี้มากเกินหรือปรับบัญชีผิดปกติ

• ROE ต่ำ: ถ้าต่ำกว่า 5-10% อาจบอกถึงปัญหากำไรต่ำ การใช้ทุนไม่มีประสิทธิภาพ หรือกำลังลงทุนใหญ่ที่ยังไม่เห็นผล

ข้อควรระวัง:

• หนี้สินสูง: บางบริษัทใช้หนี้เพิ่มเพื่อดัน ROE สูงขึ้น ซึ่งเพิ่มความเสี่ยง ควรเช็ค อัตราส่วนหนี้สินต่อทุน (D/E Ratio) ไปด้วย เพื่อประเมินความมั่นคง

• กำไรที่ผันผวน: ถ้ากำไรขึ้นๆ ลงๆ ROE ก็จะตามไป ทำให้ตีความยาก ควรดูแนวโน้มระยะยาว

• ซื้อหุ้นคืน: การซื้อหุ้นคืนลดส่วนของผู้ถือหุ้น ทำให้ ROE ดูดีขึ้นโดยไม่ต้องเพิ่มกำไรจริง

ROE อ้างอิงสำหรับบางอุตสาหกรรมในตลาดหุ้นไทย:

ในตลาดไทย ROE ที่เหมาะสมแตกต่างตามธุรกิจ เช่น:

• กลุ่มธนาคาร: มักอยู่ที่ 8-15% เพราะโครงสร้างทุนซับซ้อนจากเงินฝากและกู้ยืม

• กลุ่มเทคโนโลยี/บริการ: อาจสูงถึง 20-30% เนื่องจากใช้สินทรัพย์น้อยแต่เน้นกำไรจากบริการ

• กลุ่มอสังหาริมทรัพย์: ผันผวนตามวัฏจักรเศรษฐกิจ ทั่วไป 10-20% จากโครงการพัฒนา

ดังนั้น การเข้าใจบริบทอุตสาหกรรมจึงช่วยให้ตีความ ROE ได้ถูกต้องและมีประโยชน์มากขึ้น

ROE vs. ROA: ความแตกต่างและสัมพันธ์ในมุมมองนักลงทุนไทย

ROE และ ROA หรือ Return on Assets (ผลตอบแทนต่อสินทรัพย์รวม) เป็นตัวชี้วัดที่นักลงทุนมักนำมาเปรียบกัน แม้คล้ายแต่จุดมุ่งหมายต่างกัน

• ROA (Return on Assets): วัดว่าบริษัทใช้สินทรัพย์ทั้งหมด ไม่ว่าจะจากทุนผู้ถือหุ้นหรือหนี้ สร้างกำไรได้ดีแค่ไหน สูตรคือ กำไรสุทธิ ÷ สินทรัพย์รวม (Total Assets) ROA ช่วยดูประสิทธิภาพการใช้ทรัพยากรโดยรวม

• ROE (Return on Equity): มุ่งเน้นที่เงินทุนจากผู้ถือหุ้นเท่านั้น เพื่อวัดผลตอบแทนเฉพาะส่วนนี้

ความแตกต่างและสัมพันธ์:

ถ้า ROA ต่ำแต่ ROE สูง อาจบ่งบอกว่าบริษัทใช้หนี้เยอะ (Financial Leverage) เพื่อดันผลตอบแทนให้ผู้ถือหุ้น ซึ่งเสี่ยงกว่า แต่ถ้าทั้งคู่สูง แสดงถึงประสิทธิภาพดีทั้งระบบ สำหรับนักลงทุนไทย การดูทั้งสองจากงบการเงินใน ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย (SET) และรายงานประจำปี จะช่วยให้เห็นภาพสุขภาพธุรกิจชัดเจนยิ่งขึ้น โดยเฉพาะในบริบทเศรษฐกิจที่ผันผวน

การวิเคราะห์ดูปองต์ (DuPont Analysis): แกะรอย ROE เชิงลึก

ถ้าอยากรู้ว่า ROE สูงหรือต่ำเพราะอะไร การวิเคราะห์ดูปองต์เป็นวิธีที่ช่วยแยกส่วนประกอบออกมาได้ละเอียด ช่วยนักลงทุนเจาะลึกปัจจัยขับเคลื่อน

การวิเคราะห์นี้แบ่ง ROE เป็น 3 ส่วนหลัก:

1. อัตรากำไรสุทธิ (Net Profit Margin): วัดว่ายอดขายกลายเป็นกำไรสุทธิได้กี่เปอร์เซ็นต์ (กำไรสุทธิ ÷ ยอดขาย) แสดงถึงการควบคุมต้นทุนและตั้งราคา

2. อัตราหมุนเวียนสินทรัพย์ (Asset Turnover): วัดว่าสินทรัพย์สร้างยอดขายได้ดีแค่ไหน (ยอดขาย ÷ สินทรัพย์รวม) บอกประสิทธิภาพการใช้สินทรัพย์

3. อัตราส่วนหนี้สินต่อส่วนของผู้ถือหุ้น (Financial Leverage / Equity Multiplier): วัดระดับหนี้ที่ใช้เสริมทุน (สินทรัพย์รวม ÷ ส่วนของผู้ถือหุ้น) ชี้ความเสี่ยงจากหนี้

สูตร DuPont Analysis:

ROE = อัตรากำไรสุทธิ × อัตราหมุนเวียนสินทรัพย์ × อัตราส่วนหนี้สินต่อส่วนของผู้ถือหุ้น

หรือ

ROE = (กำไรสุทธิ ÷ ยอดขาย) × (ยอดขาย ÷ สินทรัพย์รวม) × (สินทรัพย์รวม ÷ ส่วนของผู้ถือหุ้น)

ตัวอย่างการประยุกต์ใช้ในบริบทไทย (บริษัท “รุ่งเรือง จำกัด” (สมมติ)):

สมมติบริษัทรุ่งเรืองมี ROE 20% การใช้ดูปองต์อาจเผยว่า:

• กรณีที่ 1: กำไรดีเยี่ยม – อัตรากำไรสุทธิ 15%, อัตราหมุนเวียนสินทรัพย์ 1x, อัตราส่วนหนี้ 1.33x -> ROE = 15% x 1 x 1.33 = 20% แสดงถึงกำไรจากยอดขายแข็งแกร่ง

• กรณีที่ 2: ใช้สินทรัพย์มีประสิทธิภาพ – อัตรากำไรสุทธิ 5%, อัตราหมุนเวียนสินทรัพย์ 3x, อัตราส่วนหนี้ 1.33x -> ROE = 5% x 3 x 1.33 = 20% มาจากการใช้สินทรัพย์สร้างรายได้สูง

• กรณีที่ 3: ก่อหนี้สูง – อัตรากำไรสุทธิ 8%, อัตราหมุนเวียนสินทรัพย์ 1.25x, อัตราส่วนหนี้ 2x -> ROE = 8% x 1.25 x 2 = 20% จากหนี้ที่เพิ่มความเสี่ยง

เครื่องมือนี้ช่วยให้นักลงทุนมองเห็นสาเหตุ ROE ชัดเจนขึ้น โดยเฉพาะในตลาดไทยที่ธุรกิจหลากหลาย ช่วยตัดสินใจลงทุนได้มั่นใจกว่าเดิม

วิธีประยุกต์ใช้ ROE ในการคัดเลือกหุ้นสำหรับนักลงทุนไทย

ROE เป็นตัวช่วยยอดเยี่ยมในการกรองหุ้น แต่เพื่อผลลัพธ์ที่ดี ควรใช้คู่กับตัวชี้วัดอื่นๆ

1. ค้นหาข้อมูล ROE: หาข้อมูล ROE ของบริษัทไทยได้จาก เว็บไซต์ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย (SET) ในส่วนข้อมูลบริษัท หรือใช้สต็อกสกรีนเนอร์จากโบรกเกอร์ต่างๆ

2. เปรียบเทียบกับอุตสาหกรรมและคู่แข่ง: อย่าดู ROE เดี่ยวๆ แต่เทียบกับค่าเฉลี่ยกลุ่มธุรกิจและคู่แข่ง เพื่อเห็นว่าบริษัทนั้นเหนือกว่าหรือไม่

3. วิเคราะห์แนวโน้ม ROE: ดู ROE ย้อนหลัง 3-5 ปี ถ้าเพิ่มขึ้นหรือคงสูง แสดงถึงความยั่งยืน ช่วยคาดการณ์อนาคตได้ดี

4. พิจารณาร่วมกับอัตราส่วนอื่นๆ: เพื่อความรอบคอบ ใช้ ROE คู่กับ:

   • อัตราส่วนหนี้สินต่อทุน (D/E Ratio): เช็คว่า ROE สูงจากหนี้มากเกินหรือไม่

   • อัตราส่วนราคาต่อกำไร (P/E Ratio): ดูว่าราคาหุ้นสมเหตุสมผลกับกำไรไหม

   • อัตราส่วนราคาต่อมูลค่าทางบัญชี (P/BV Ratio): ประเมินว่าราคาแพงเกินมูลค่าบัญชีหรือเปล่า

   • อัตราผลตอบแทนเงินปันผล (Dividend Yield): สำหรับคนที่อยากได้กระแสเงินสดจากปันผล

5. ดูบริบทของบริษัทและอุตสาหกรรม: บริษัทใหญ่ที่โตเต็มอาจมี ROE มั่นคงแต่ไม่สูงมาก ขณะที่บริษัทเล็กกำลังขยายอาจผันผวนแต่มีโอกาสโตสูง ในตลาดไทยที่เศรษฐกิจเชื่อมโยงกัน การพิจารณาบริบทช่วยหลีกเลี่ยงข้อผิดพลาด

การนำ ROE มาใช้อย่างรอบคอบแบบนี้ จะช่วยนักลงทุนไทยคัดหุ้นดีๆ ที่มีศักยภาพสร้างผลตอบแทนระยะยาว

สรุป: ROE เครื่องมือสำคัญสู่การลงทุนอย่างมีคุณภาพ

ROE หรือผลตอบแทนต่อส่วนของผู้ถือหุ้น เป็นตัวชี้วัดทางการเงินที่ทรงพลัง โดยเฉพาะสำหรับนักลงทุนในตลาดหุ้นไทย ช่วยประเมินว่าบริษัทใช้เงินทุนสร้างกำไรได้ดีแค่ไหน สะท้อนการบริหารงานและโอกาสเติบโต

แต่การพึ่ง ROE อย่างเดียวอาจไม่พอ ควรรวมกับบริบทอุตสาหกรรม แนวโน้มเก่า และตัวชี้วัดอื่นๆ อย่าง ROA, D/E Ratio, P/E Ratio และ P/BV Ratio เพื่อภาพรวมที่ครบถ้วน

เมื่อเข้าใจและใช้ ROE อย่างชาญฉลาด นักลงทุนจะตัดสินใจได้มั่นใจขึ้น สร้างผลตอบแทนดีในตลาดหลักทรัพย์ไทย

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับ ROE (FAQ)

ROE กับ ROA แตกต่างกันอย่างไร และควรดูตัวไหนในการลงทุนหุ้นไทย?

ROE วัดผลตอบแทนที่บริษัทสร้างจากเงินลงทุนของผู้ถือหุ้นโดยเฉพาะ ส่วน ROA วัดจากสินทรัพย์ทั้งหมด ไม่ว่าจะทุนหรือหนี้

สำหรับการลงทุนหุ้นไทย ควรดูทั้งคู่ ถ้า ROE สูงแต่ ROA ต่ำ อาจเสี่ยงจากหนี้เยอะ การใช้ทั้งสองช่วยให้เห็นประสิทธิภาพกำไรและโครงสร้างทุนชัดเจน สมดุลยิ่งขึ้น

ค่า ROE ที่ดีควรเป็นเท่าไหร่สำหรับบริษัทจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ไทย?

ไม่มีค่ามาตรฐานเดียวสำหรับทุกบริษัทใน SET เพราะขึ้นกับอุตสาหกรรม โดยทั่วไป ROE ที่เหนือค่าเฉลี่ยอุตสาหกรรมและคงที่หรือเพิ่มขึ้น ถือว่าดี สำหรับหลายธุรกิจ 15% ขึ้นไปมักเป็นตัวเลขที่น่าพอใจ แต่ต้องดูปัจจัยอื่นประกอบเสมอ

ถ้า ROE ติดลบ หมายความว่าอย่างไร และนักลงทุนควรทำอย่างไร?

ROE ลบแสดงว่าบริษัทขาดทุนสุทธิหรือส่วนผู้ถือหุ้นติดลบจากหนี้เกินสินทรัพย์ ซึ่งเป็นสัญญาณร้ายแรงของปัญหาการเงิน

นักลงทุนควรหลีกเลี่ยง หรือถ้าถืออยู่แล้ว ให้วิเคราะห์สาเหตุและโอกาสฟื้น ถ้าไม่มีแนวโน้มดี อาจขายออกเพื่อลดความเสี่ยง

DuPont Analysis คืออะไร และช่วยวิเคราะห์ ROE ได้อย่างไรบ้าง?

DuPont Analysis คือการแยก ROE ออกเป็น 3 ส่วนหลัก: อัตรากำไรสุทธิ, อัตราหมุนเวียนสินทรัพย์, และอัตราส่วนหนี้ต่อทุน

ช่วยให้เห็นว่า ROE มาจากกำไรดี ใช้สินทรัพย์เก่ง หรือหนี้สูง ทำให้วิเคราะห์ลึกซึ้งและตัดสินใจลงทุนได้มีเหตุผลกว่า

เราสามารถหาข้อมูล ROE ของหุ้นไทยได้จากที่ไหนบ้าง?

ข้อมูล ROE หุ้นไทยหาได้จากหลายที่ เช่น:

• เว็บไซต์ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย (SET) ในส่วนข้อมูลบริษัท
• สต็อกสกรีนเนอร์จากโบรกเกอร์ไทย
• เว็บข่าวการเงินอย่าง Finnomena, Settrade
• รายงานประจำปีและงบการเงินบริษัท

ROE สูงเสมอไปดีหรือไม่ มีข้อควรระวังอะไรบ้าง?

ROE สูงดีโดยทั่วไป แต่ถ้าสูงเกิน ต้องระวัง:

• การใช้หนี้สูงเกินไป: อาจเพิ่มผลตอบแทนแต่เสี่ยงล้มละลาย
• การซื้อหุ้นคืน: ลดทุนทำให้ ROE ดูดีโดยกำไรไม่เพิ่มจริง
• ผลกำไรผันผวน: ทำให้ ROE ไม่น่าเชื่อถือ

ควรตรวจปัจจัยเหล่านี้คู่กับ ROE เพื่อภาพรวมที่ถูกต้อง

ROE ของกลุ่มธนาคารไทยมีลักษณะเฉพาะอย่างไร?

ธนาคารไทยมีโครงสร้างทุนจากเงินฝากและกู้ ทำให้ ROE ดูต่ำกว่าธุรกิจอื่น แต่เหมาะสมกับความเสี่ยง ควรดู ROA และ NPL Ratio ด้วย โดย ROE มัก 8-15% ซึ่งสมดุลกับธุรกิจ

การเปลี่ยนแปลงของ ROE มีผลต่อราคาหุ้นอย่างไรในระยะยาว?

ROE ที่เพิ่มขึ้นต่อเนื่องมักผลักราคาหุ้นขึ้น เพราะแสดงกำไรและมูลค่าให้ผู้ถือหุ้นดี ดึงดูดนักลงทุน แต่ถ้าลดลงหรือลบ ราคาอาจตกในระยะยาว

การใช้ ROE ในการคัดเลือกหุ้นสำหรับนักลงทุนมือใหม่ควรเริ่มจากตรงไหน?

มือใหม่เริ่มจากเข้าใจสูตร ROE แล้วเทียบกับค่าเฉลี่ยอุตสาหกรรมและแนวโน้ม 3-5 ปี อย่าดู ROE เดี่ยว แต่รวมกับตัวชี้วัดอื่นและพื้นฐานบริษัท เพื่อตัดสินใจรอบคอบ

นอกจาก ROE แล้ว มีอัตราส่วนทางการเงินอะไรอีกบ้างที่ควรพิจารณาควบคู่ไปกับการลงทุนในตลาดหุ้นไทย?

นอกจาก ROE ควรดู:

• ROA (Return on Assets): ประสิทธิภาพสินทรัพย์
• D/E Ratio (Debt to Equity Ratio): ระดับหนี้เทียบทุน
• P/E Ratio (Price to Earnings Ratio): ราคาเทียบกำไร
• P/BV Ratio (Price to Book Value Ratio): ราคาเทียบมูลค่าบัญชี
• Net Profit Margin: กำไรสุทธิจากยอดขาย
• Current Ratio: สภาพคล่องระยะสั้น

การดูหลายตัวช่วยลดเสี่ยงและเพิ่มโอกาสสำเร็จในการลงทุนไทย